Gabriela Woźniak: „Na nową poradnię czekałam 20 lat”

Po tylu latach zarządzania placówką doczeka się Pani nowej siedziby. Cieszy się Pani?

Tak, ogromnie. To będzie takie zwieńczenie mojej pracy dyrektorskiej. Minęło już dwadzieścia lat, odkąd kieruję poradnią, i przez cały ten czas powtarzałam, że potrzebujemy nowej lokalizacji. Co mogliśmy, to zrobiliśmy — zaczynaliśmy od połowy parteru, dziś mamy cały budynek. Ale wciąż było to miejsce nieprzystosowane do naszych potrzeb. Przypomnę, że poradnia miała wiele adresów — zaczynała w latach sześćdziesiątych od jednego pokoju w urzędzie skarbowym, później mieściła się przy ul Konopnickiej, tam gdzie dziś jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Budynek był niefunkcjonalny i niedostosowany dla osób z niepełnosprawnościami. A początki? To był jeden pokój i może dwóch specjalistów – pedagog i doradca zawodowy.

Dziś to już zupełnie inna skala. Ilu pracowników liczy poradnia?

Dwadzieścia dziewięć osób. I każda ma pełne ręce pracy. Kiedy zaczynałam, po studiach, nie mogłam się dostać do pracy w poradni, bo była obsadzona – jeden psycholog, jeden pedagog, jeden logopeda. Wtedy też potrzeby były inne, mniejsze. Zaczynałam w Myszyńcu, bo mieszkam w Dąbrowach.

Co się zmieniło przez te 20 lat? Dlaczego dziś tylu młodych ludzi potrzebuje wsparcia psychologa czy pedagoga?

To złożone. Z jednej strony, kiedyś mieliśmy dzieci neurologicznie zdrowsze. Nie było tylu dysharmonii rozwojowych, zaburzeń komunikacji. Z drugiej – zmienił się styl życia. Kiedyś dzieci biegały po podwórkach, uczyły się przegrywać, walczyć o miejsce w grupie. Były rodziny wielopokoleniowe, relacje. Dziś siedzą w domach z telefonem w ręku. Mnie najbardziej niepokoi ten brak relacji. Dziecko w poczekalni ma telefon, rodzic też. I ta cisza. Trudno nauczyć komunikacji przez ekran. Jeśli czterolatek spędza pięć godzin dziennie przy bajkach, to kiedy rodzic z nim rozmawia?

Nowoczesność miała ułatwiać życie, a często odbiera bliskość.

Dokładnie. Postęp sam w sobie nie jest zły, tylko nie umiemy z niego mądrze korzystać. Pandemia też zrobiła swoje – nauka zdalna, brak kontaktu z rówieśnikami. Teraz widzimy konsekwencje: trudności emocjonalne, społeczne, problemy z koncentracją.

Kogo właściwie obejmuje pomoc poradni?

Zajmujemy się dziećmi od urodzenia aż do końca edukacji, a w przypadku osób z niepełnosprawnościami – do 24. roku życia. Bywają u nas niemowlaki, nawet ośmiodniowe. Rodzice przychodzą z pytaniami o karmienie, odruchy, rozwój. Mamy neurologopedów, którzy doradzają, jak wspierać dziecko od pierwszych dni życia.

Jakie obszary są dziś najtrudniejsze?

Ogromnym wyzwaniem jest wzrost liczby dzieci z opóźnionym rozwojem mowy i problemami komunikacyjnymi. Coraz częściej trafiają też do nas maluchy z podejrzeniem spektrum autyzmu. Trudno je zdiagnozować, a od naszych opinii zależy, czy rodzice będą mogli skorzystać z bezpłatnego wsparcia. Mamy też coraz więcej dzieci zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Wydajemy orzeczenia nawet dla pierwszoklasistów. To naprawdę bolesne.

W jaki sposób wspieracie rodziców i nauczycieli?

Prowadzimy szkołę dla dobrych rodziców – dla tych, którzy mają dzieci z ADHD. Zainteresowanie jest ogromne. Organizujemy też treningi zastępowania agresji dla nauczycieli i pedagogów. Spotykamy się co tydzień przez kilka miesięcy i uczymy, jak reagować, jak rozmawiać, jak nie tracić nadziei. Poradnia ma być miejscem dla najtrudniejszych przypadków. Szkoły mają swoich psychologów, pedagogów i logopedów, by reagować od razu, a my wkraczamy, gdy potrzebna jest głębsza diagnoza lub terapia.

Ilu osobom rocznie udzielacie pomocy?

Około dwóch tysięcy. To bardzo różne formy wsparcia – od terapii logopedycznych po diagnozy i doradztwo dla rodziców.

Skąd tak duża kadra?

Bo jako jedni z pierwszych w województwie – a może i w Polsce – już w 2007 roku zaczęliśmy realizować program wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Dzięki temu zatrudniliśmy więcej specjalistów i objęliśmy opieką dzieci od urodzenia. Od tego samego roku prowadzimy też program rządowy „Za życiem”, wspierający rodziców dzieci zagrożonych niepełnosprawnością. W tym programie mamy około 70 rodzin. To ogromna praca, ale też sens tego, co robimy – bo te maluchy, którymi zajmujemy się dziś, będą lepiej przygotowane do szkoły i życia.

Najważniejsze pytanie: kiedy ruszy budowa nowej siedziby?

Zakończenie budowy planowane jest na lipiec 2027 roku. Nowy budynek stanie tuż za internatem, kilka metrów dalej od obecnej siedziby. Będzie większy – ponad 800 metrów kwadratowych wobec dzisiejszych 600.

Co się zmieni w nowym miejscu?

Przede wszystkim funkcjonalność. Będziemy mieć profesjonalne sale rehabilitacyjne, sale do zajęć grupowych, salę konferencyjną do spotkań z nauczycielami i rodzicami. Teraz wszystko odbywa się w jednym pomieszczeniu – wynosimy ławki, ustawiamy krzesła, przenosimy sprzęt. W nowym budynku wszystko będzie przemyślane od początku.

Brzmi jak ogromna ulga. A emocjonalnie?

To będzie spełnienie marzeń. Ale też symbol – po latach walki o warunki pracy i o dzieci, które potrzebują spokoju, terapii, zrozumienia. Praca w poradni daje radość, ale też dużo kosztuje. Do nas nikt nie przychodzi z radosną wiadomością. Każda historia to jakiś problem, dramat, czasem bezradność. A my musimy mieć w sobie siłę, by pomagać, nawet jeśli na wizytę trzeba czekać.

Czyli cierpliwość to część terapii?

(śmiech) Można tak powiedzieć. W wakacje mamy tylko diagnozy i wydawanie dokumentów – to czas priorytetowy, bo od tego zależy, czy dziecko od września pójdzie do szkoły. Od maja do sierpnia nie ma przerw, nie ma urlopów. Ale jeśli się widzi, że dziecko po kilku miesiącach terapii mówi, uśmiecha się, radzi sobie – to wszystko ma sens.