Artykuł sponsorowany Poniższy tekst pozwoli Ci zrozumieć różnice między trzema podstawowymi rodzajami literackimi. Różnią się one formą, celem i sposobem przedstawiania rzeczywistości literackiej, warto więc poznać i zapamiętać, czym charakteryzują się te trzy kategorie – zaczynamy!
Liryka to utwory wierszowane, nacechowane emocjonalnie, subiektywne, pełne opisów głębokich przeżyć, refleksji i rozważań. Z reguły pisane są w pierwszej osobie, a dominują w nich takie środki stylistyczne jak metafory, epitety i rymy.
Doskonałym przykładem liryki są utwory Jana Kochanowskiego, którego Treny napisane jako wyraz rozpaczy po utracie córki reprezentują wszystkie cechy gatunku w obrazowy sposób. Jest więc emocjonalna strata, wspomnienia, nostalgia, rozdzierający smutek, osobista tragedia na kartkach papieru.
Liryka to również, na przykład, Jan Tuwim, którego wiersze miłosne pełne wewnętrznych przeżyć stanowią idealną reprezentację gatunku. To także Czesław Miłosz, Wisława Szymborska – liryka, w której poza rymami znajdziesz także dużo wierszy białych, bo taką konwencję lubili ci autorzy.
Czym jest epika?
Epika z kolei jest rodzajem utworów, w których najważniejszą cechą narracyjną są bohaterowie i fabuła. Są to najczęściej dłuższe formy, a autor opisuje historię, używając przestrzeni, czasu, dialogów i osadzenia fabuły w wybranej przez siebie rzeczywistości. Narrator jest dowolny, z reguły pierwszo- lub trzecioosobowy.
Przykładem epiki jest np. książka Konrad Wallenrod autorstwa Adama Mickiewicza, gdzie losy bohatera splatają się ściśle z refleksją narodową. To także Chłopi Władysława Reymonta, czyli długa epopeja wiejska ukazująca życie kierowane rytmem pór roku.
Inny przykład to Lalka autorstwa Bolesława Prusa – powieść realistyczna, z liniową fabułą, w której najważniejsze jest ukazanie obrazu społeczeństwa jako zbioru różnych cech.
Epika kieruje się więc fabułą, opowiadaniem historii, a współczesna popularna beletrystyka pisana jest głównie w tym rodzaju literackim.
Dramatem nazywa się utwór literacki zbudowany tak, by był zdatny do odegrania na scenie. Fabułę prezentuje nie narrator, ale bohaterowie, za pomocą dialogów, monologów i wzajemne działania.
Przykładem z literatury szkolnej mogą być Dziady Adama Mickiewicza, czyli romantyczny dramat z elementami realizmu magicznego, a także Wesele Stanisława Wyspiańskiego czy Antygona Sofoklesa. Antyczny dramat, czyli, kolokwialnie mówiąc, sztuki teatralne, określa się pierwowzorem dramatów, które konstruowane były nawet setki lat później.
Każdy z wymienionych wyżej rodzajów literackich służy innym celom i pozwala na inną formę ekspresji. Pewnym skrótem myślowym jest ten, że liryka odpowiada za emocje, epika – za fabułę, a dramat – za bezpośrednie przeżywanie wydarzeń. Zachęcamy do samodzielnego zgłębiania sekretów każdego z wyżej wymienionych rodzajów literackich – być może odkryjesz coś, o czym wcześniej nie miałeś pojęcia!
Dlaczego usunięto komentarze? Czyżby nie wpisywały się w jedynie słuszną narrację?
Wiesław Nosowicz
2025-07-30 14:57:43
to jest łatanie dziury łatą a nie zabezpieczenie , a prowizorka będzie trwać latami aż budynek sam się rozleci
zdysk
2025-07-30 14:06:51
Mogłaby się wreszcie skończyć moda na te \"Q\", jako uzupełnianie polskich wyrazów. Nadmieniam, że \"Q\" może zakończyć się także rwą - oczywiście kulszową. To jednak zaśmiecanie języka. Może za mało rozwinięty słownik mowy ojczystej? Pamiętacie o określeniu funkcjonującym swego czasu o rodakach w krajach anglosaskich - w wersji fonetycznej podaję - q\'pipl (people)?
Śmieszek
2025-07-30 12:38:00
pamietaj ze to sluzba
jery
2025-07-29 20:40:29
I można za milion a nie za kilkanaście?
Bartek
2025-07-29 19:55:04
Świetna obsługa. Cierpliwość do pacjentów i zawsze wszystko dobrze wytłumaczone.
Viola
2025-07-29 14:28:22
Za takie pieniądze to można całą wodę w jeziorze wymienić na Muszyniankę. A tak serio serio, to ani słowa o kanale łączącym jeziora. Zasypią go, żeby się nowa zdrowa czysta ekologiczna woda nie mieszała z tą inną wodą? I czy nasze, szczycieńskie firmy zarobią na tym? Bo może być tak, że dostaliśmy te pieniądze, aby konkretna firma zgarnęła te pieniądze.
jans
2025-07-29 13:16:31
Fafernuchy i wycinanki to zdecydowanie kurpiowska tradycja. Kiedyś może z osiedleńcami docierała na Mazury.
małpa
2025-07-29 12:24:31
Feminizacja zawodu nauczyciela jest fatalna, zadziobią cię, bo nie piłaś kawki z koleżankami na przerwach, nie robiłaś z nimi na drutach i nie dzielisz się przepisami na jakieś ciasto, czy potrawkę, itp., itd. Boją się, bo usadziły się Panie na swych grzędach i obawiają się \"przesadzeń\".
Taki sobie czytelnik
2025-07-28 15:39:20
Stefcio doznał porażki i to kolejnej.
Rafi
2025-07-28 12:40:41